ปัญหาของผู้สูงอายุ หู-คอ-จมูก
ปัญหาของผู้สูงอายุ ในส่วนที่เกี่ยวข้องกับ หู-คอ-จมูก ที่สำคัญคือ
คอ-จมูก นอนกรน กรณีเช่นนี้จำเป็นต้องรีบตรวจหาตำแหน่งที่เป็นสาเหตุของโรค โดยการใช้กล้อง Flexible ENT-scope ทำMuller’s test (ภาพ 3) และการสังเกตตรวจจับความผิดปกติเวลานอน (Sleep study)
การแพทย์ปัจจุบันเราสามารถแก้ไขเรื่องนอนกรน และทางเดินหายใจติดขัดเวลานอน โดยการผ่าตัดและ/หรือการใช้เครื่องมือพิเศษอื่น ๆ ได้ ไม่ควรปล่อยทิ้งไว้ เพราะเป็นอันตรายต่อร่างกายได้ และเป็นการแก้ไขที่ต้น
เหตุที่แท้จริง ผู้สูงอายุที่พบว่านอนกรนมาก กลางคืนนอนมีหายใจสะดุด ตื่นบ่อย หายใจติดขัด ซึ่งอาจเป็นสาเหตุ นำไปสู่โรคความดันโลหิตสูง , โรคหัวใจ สมอง-ความจำเสื่อม มีอาการเพลียเมื่อตื่นนอนตอนเช้า แม้จะนอน
วันละ 7-8 ชั่วโมงก็ตาม สาเหตุจากทางเดินหายใจติดขัดเวลานอน (Obstructive sleep apnea) ทำให้ออกซิเจนไปเลี้ยงสมองไม่พอ มีแก๊ส CO2 คั่งในร่างกายการตรวจสุขภาพประจำปี สำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะผู้ที่มีเชื้อสายจีนตอนใต้ เช่น แต้จิ๋ว, กวางตุ้ง ,ไหหลำ เป็นต้น และผู้ที่มีประวัติ สูบบุหรี่มาเป็นเวลาหลายปี แม้ขณะนี้จะหยุดสูบไปแล้วก็ตาม ควรได้รับการตรวจทาง หู-คอ-จมูก ร่วมกับการส่องกล้องตรวจช่องจมูก – กล่องเสียง (Flexible rhinonasopharyngo – laryngoscopy) ซึ่งมีประสิทธิภาพสูงในการตรวจหามะเร็งในช่อง-หลังจมูก และกล่องเสียง ถ้าเกิดพบความผิดปกติ จะได้รับการรักษาในระยะต้นๆ มะเร็งในระยะต้นๆ ซื่งโอกาสรักษาให้หายขาดก็มีสูงขึ้น
การได้ยินลดลง – หูตึง
อันตรายจากมะเร็งของช่องจมูก-คอ-กล่องเสียงเรื่องทางเดินหายใจติดขัดเวลานอน – นอนกรน ซึ่งมักจะถูกมองข้ามความสำคัญไปหูตึงคนอายุเกินกว่า 60-70 ปี อาจมีประสาทหูเสื่อมโดยเฉพาะในย่านความถี่สูง จะมากหรือน้อยนั้น บางส่วนเกี่ยวข้องกับทางกรรมพันธุ์ ผลกระทบต่อการได้ยินจะยิ่งรุนแรง ถ้าผู้สูงอายุนั้นเคยมีปัญหาเรื่องหูน้ำหนวกหรือเคยได้รับผลกระทบจากเสียงดังเกินขนาดมาก่อนในช่วงเยาว์วัย
อาการหูตึง อาจแสดงออกในลักษณะต่างๆ กันเช่น
- เวลาสนทนาในหมู่คนมากๆ จะฟังคำพูดลำบาก
- ต้องอาศัยการมองริมฝีปากผู้พูด ถึงจะจับความได้ดีขึ้น
- มีคนทักท้วงว่าฟังคำพูดผิดบ่อยๆ กว่าแต่ก่อน
ก่อนใช้เครื่องขยายเสียง – เครื่องช่วยฟัง ควรตรวจการได้ยินโดยผู้ชำนาญเสียก่อน ผลการตรวจที่ละเอียดไม่เพียงแต่ทำให้เราสามารถเลือกเครื่องช่วยฟังที่เหมาะสมแต่ยัสามารถช่วยตรวจหาสาเหตุอื่น ๆ ที่ทำให้หูตึงได้ เช่น โรคของหูส่วนกลาง ซึ่งสามารถรักษา – ผ่าตัด ให้ดีขึ้นได้ผู้สูงอายุถ้าการได้ยินเสื่อมลงอย่างรวดเร็วอาจมีสาเหตุอื่นๆ นอกจากประสาทหูเสื่อมตามอายุ เช่น การมีน้ำขัง
ลดอันตรายมะเร็งหู-คอ-จมูก
การตรวจหามะเร็งระยะแรก ทางหู-คอ-จมูก เป็นส่วนหนึ่งของการตรวจสุขภาพประจำปี โดยเฉพาะในกลุ่มคนที่มีอัตราเสี่ยงสูงกว่าคนทั่วไป คือ
- ผู้ที่สืบเชื้อสายจากชาวจีนในตอนใต้ เช่น มณฑลกวางตุ้ง, ฟกเกี๋ยน, ไหหลำ เป็นต้น มีโอกาสเป็นมะเร็งของช่องหลังจมูก (Nasopharynx) สูงกว่าคนทั่วไปหลายเท่า
- ผู้ที่สูบบุหรี่จัดเป็นเวลาหลายปี รวมทั้งดื่มสุราด้วย มีโอกาสเป็นมะเร็งกล่องเสียง , ลำคอ มากกว่าคนที่ไม่สูบบุหรี่เป็นร้อยเท่า
- ผู้ที่ชอบเคี้ยวยาเส้น , เคี้ยวหมาก อาจเป็นมะเร็งของกระพุ้งแก้ม , ลิ้น และริมฝีปาก หรือเหงือกได้มาก
- บุคคลที่ทำงานใกล้ชิดกับสารเคมี , สี , น้ำยาเคมี หรือน้ำมัน-ไฮโดรคาร์บอน มีส่วนเพิ่มของอัตราเสี่ยงเกี่ยวกับมะเร็งในช่องจมูก-ไซนัส
วิธีการตรวจทาง หู-คอ-จมูก นอกจากการตรวจด้วยเครื่องมือปกติทั่วไปแล้ว ปัจจุบันมาตรฐานการตรวจสูงขึ้น โดยการใช้กล้องใยแก้วชนิดขดเลื้อยได้ (Flexible Fiberoptic Rhino-laryngoscope) หรือที่แพทย์มักจะเรียกกันว่า ENT-Scope (รูป 1)
ENT-Scope ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 3.4 มิลลิเมตร จะตรวจได้ละเอียดตามซอกมุมในจมูก ลำคอ-กล่องเสียงได้ดีกว่าใช้กระจกส่อง (รูป 2,3) ทำได้ง่ายใช้เวลาเพียง 2-3 นาที ก่อนตรวจจะต้องพ่นยาชาในจมูกและลำคอ
เป็นที่ทราบกันในวงการแพทย์ว่าความผิดปกติของเยื่อบุลำคอ , กล่องเสียงที่เป็นฝ้าขาว Leukoplakia ซึ่งปล่อยไว้จะกลายเป็นมะเร็งได้ (รูป 4) Leukoplakia สามารถตรวจพบได้ง่ายโดยใช้กล้องส่องนี้ดีกว่าทำ X-ray computer ซึ่งไม่สามารถจะบอกถึงความผิดปกติชนิดนี้ได้
ผู้ที่อยู่ในกลุ่มอัตราเสี่ยงสูง เมื่ออายุเกิน 35-40 ปีขึ้นไป สามารถส่องกล้องตรวจได้ทุกปี ส่วนคนทั่วไปอายุเกิน b50 ปีขึ้นไป อาจตรวจได้ทุก 3-5 ปี ตามความเหมาะสม
ประโยชน์ของการส่องด้วย ENT Scope ยังสามารถตรวจหาสาเหตุของผู้ที่เป็นหวัดเรื้อรัง มีเสลดลงคอบ่อย เช่น โรคโพรงจมูกอักเสบ โรคริดสีดวงจมูกระยะเริ่มแรกสำหรับผู้ที่นอนกรน ENT Scope นี้สามารถนำมาตรวจโดยวิธี Muller’s Maneuver เพื่อตรวจหาจุดที่ตีบแคบของลำคอ อันจะนำไปสู่การผ่าตัดรักษาโรคนอนกรนได้จะเห็นได้ว่า การตรวจหามะเร็งในระยะเริ่มแรกสำหรับอวัยวะส่วนต่างๆ ต้องทำด้วยความละเอียดพอเพียง
และต้องทำต่อเนื่องสม่ำเสมอ จึงจะสามารถให้ประโยชน์สูงสุด ในการลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคร้ายเหล่า นี้ เพราะโรคมะเร็งในระยะเริ่มแรกสามารถรักษาให้หายขาดได้ การซักประวัติเพื่อพิจารณาชนิดของการ ตรวจสำหรับ Check up ประจำปี จึงมีความสำคัญมาก ไม่ตรวจมากไปหรือน้อยไปและอย่างคุ้มค่าด้วย.
ติดตามเนื้อหาดีๆ น่าอ่านได้ที่ chrisborgman.com อัพเดตทุกสัปดาห์
